ကၽြန္ေတာ္တို႔ေနထုိင္ရာ ျမန္မာႏုိင္ငံက အာရွတိုက္မွာ ရွိတယ္ဆိုတာ လူတိုင္းသိၿပီးသားျဖစ္ၾကမွာပါ။
ဒါေပမယ့္ ကမၻာေပၚမွာ တိုက္ႀကီးဘယ္ႏွတိုက္ရွိတယ္။ သမုဒၵရာႀကီးဘယ္ႏွစင္းရွိတယ္ဆုိတာကိုေတာ့ တခ်ိဳ႕လည္း သိၾကမယ္။ တခ်ိဳ႕လည္း ေမ့ေနတတ္ၾကမွာပါ။ ဒါေၾကာင့္ ကမၻာေပၚမွာ ေနထုိင္တဲ့လူသားေတြ အားလံုးသိသင့္တဲ့ ကမၻာကိုဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ တုိက္ႀကီးနဲ႔သမုဒၵရာေတြ အေၾကာင္းတင္ျပပါမယ္။ ကမၻာ့ေျမမ်က္ႏွာသြင္ျပင္အေနအထားအရ လူသားမ်ိဳးႏြယ္တို႔ရဲ႕ စ႐ိုက္ကို လုိက္ၿပီး အပိုင္းပိုင္းခြဲကာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ အႀကီးဆံုးနယ္နိမိတ္ေတြကို တိုက္လို႔ ေခၚၾကပါတယ္။ ဒီသတ္မွတ္ခ်က္မွာ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔တဲ့ ကုန္းေျမရွိရမွာျဖစ္ၿပီး တစ္ခုနဲ႔တစ္ခုၾကားမွာ ပင္လယ္သမုဒၵရာေတြနဲ႔ ပိုင္းျခားထားရမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

ကမၻာေပၚရွိတိုက္ႀကီးမ်ား

အဲဒီပိုင္းျခားသတ္မွတ္ရာမွာ ေယဘုယ်အားျဖင့္ တုိက္ႀကီး ၇ တုိက္ ခြဲျခားရႈျမင္ႏုိင္ၾကပါတယ္။ ခြဲျခားထားတဲ့တိုက္ေတြကေတာ့ အာရွတိုက္၊ ဥေရာပတိုက္၊ အာဖရိကတိုက္၊ ေျမာက္အေမရိကတိုက္၊ ေတာင္အေမရိကတိုက္၊ အႏၱာတိကတိုက္ နဲ႔ ၾသစေၾတးလ်တိုက္တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလမွာေတာ့ ဥေရာပတိုက္နဲ႔ အာရွတိုက္ကို ေပါင္းၿပီး ယူေရးရွားတုိက္လို႔လည္း ေခၚဆိုၾကပါတယ္။

အက်ယ္အဝန္း

အာရွတိုက္ရဲ႕ အက်ယ္အဝန္းက ကမၻာေပၚရွိ စုစုေပါင္းကုန္ေျမရာခိုင္ႏႈန္းရဲ႕ ၂၉ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ရွိၿပီး ဥေရာပတိုက္ကေတာ့ ၆ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ရွိပါတယ္။ အာဖရိကတိုက္ကေတာ့ ၂ဝ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္အက်ယ္အဝန္းရွိၿပီး ၾသစေၾတးလ်တိုက္က ၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ရွိပါတယ္။ ေျမာက္အေမရိကတိုက္က ၁၆ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ရွိၿပီး ေတာင္အေမရိကတုိက္က ၁၂ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ရွိပါတယ္။ ေရခဲေတြနဲ႔ဖံုးလႊမ္းေနတဲ့ အႏၱာတိကတိုက္ကေတာ့ ၉ ရာခုိင္ႏႈန္းေက်ာ္ရွိပါတယ္။

လူဦးေရအထူထပ္ဆံုးၿမိဳ႕မ်ား

အာရွတိုက္ရဲ႕ လူဦးေရအထူထပ္ဆံုးၿမိဳ႕က တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၊ ရွန္ဟိုင္းၿမိဳ႕ျဖစ္ၿပီး ဥေရာပတိုက္ရဲ႕ လူဦးေရအထူထပ္ဆံုးၿမိဳ႕က ႐ုရွားႏုိင္ငံ၊ ေမာ္စကိုၿမိဳ႕ျဖစ္ပါတယ္။ အာဖရိကတိုက္ရဲ႕ လူဦးေရအထူထပ္ဆံုးၿမိဳ႕ကေတာ့ ႏုိင္ဂ်ီးရီးယားႏုိင္ငံ၊ လာဂို႔စ္ၿမိဳ႕ျဖစ္ၿပီး ၾသစေၾတးလ်တိုက္ရဲ႕ လူဦးေရအထူထပ္ဆံုးၿမိဳ႕ကေတာ့ ၾသစေၾတးလ်ႏုိင္ငံ၊ ဆစ္ဒနီၿမိဳ႕ျဖစ္ပါတယ္။ ေျမာက္အေမရိကတိုက္ရဲ႕ လူဦးေရအထူထပ္ဆံုးၿမိဳ႕ကေတာ့ မကၠဆီကိုႏုိင္ငံ၊ မကၠဆီကိုစီးတီးၿမိဳ႕ျဖစ္ၿပီး ေတာင္အေမရိကတိုက္ရဲ႕ လူဦးေရအထူထပ္ဆံုးၿမိဳကကေတာ့ ဘရာဇီးလ္ႏုိင္ငံ၊ ေဆာ္ေပၚလိုၿမိဳ႕ျဖစ္ပါတယ္။

ထူးျခားခ်က္

တိုက္ႀကီးေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ထူးျခားမႈကေတာ့ တိုက္ႀကီးေတြရဲ႕ အမည္ေတြကို အဂၤလိပ္လို မွည့္ေခၚရာမွာ အေရွ႕ဆံုးအကၡရာနဲ႔ ေနာက္ဆံုးအကၡရာတို႔ ထူးျခားစြာတူညီေနျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ (ဥပမာ - Asia၊ Europe စသျဖင့္ျဖစ္ပါတယ္။)

အႀကီးဆံုးတိုက္

ကမၻာေပၚမွာ အႀကီးဆံုးတိုက္ကေတာ့ အာရွတိုက္ျဖစ္ပါတယ္။ ဧရိယာစုစုေပါင္း စတုရန္းကီလိုမီတာ ၄၃၈ သိန္းေက်ာ္က်ယ္ဝန္းပါတယ္။ အာရွတိုက္ကို အလယ္အာရွ၊ အေရွ႕အာရွ၊ အေနာက္အာရွ၊ ေတာင္အာရွ၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွဆိုၿပီး ခြဲျခားႏုိင္ကာ အလယ္အာရွေဒသမွာ ၅ ႏုိင္ငံ၊ အေရွ႕အာရွေဒသမွာ ၆ ႏုိင္ငံ၊ အေနာက္အာရွေဒသမွာ ၁၂ ႏုိင္ငံ၊ ေတာင္အာရွေဒသမွာ ၈ ႏုိင္ငံ၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသမွာ ၁၁ ႏုိင္ငံရွိပါတယ္။ အေရွ႕ေတာင္အာရွေဒသမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံပါဝင္ၿပီး အာဆီယံလို႔လည္း ေခၚဆိုၾကပါတယ္။

သမုဒၵရာမ်ား

သမုဒၵရာေတြဟာ ပင္လယ္ေရရဲ႕ အဓိကကိုယ္ထည္ျဖစ္ၿပီး ဟိုက္ဒ႐ိုစဖီးယား ေခၚ ကမၻာေပၚမွာရွိေနတဲ့ ေရအားလံုးတို႔ရဲ႕ အဓိကအစိတ္အပိုင္းလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ကမၻာ့မ်က္ႏွာျပင္ရဲ႕ ၇၁ ရာခုိင္ႏႈန္းကို သမုဒၵရာထုက ဖံုးလႊမ္းထားပါတယ္။ ကမၻာ့ေပၚရွိ သမုဒၵရာေတြကို ပစိဖိတ္သမုဒၵရာ၊ အတၱလႏၱိတ္သမုဒၵရာ၊ အိႏိၵယသမုဒၵရာ၊ အႏၱာတိတ္သမုဒၵရာ၊ အာတိတ္သမုဒၵရာဆိုၿပီး သမုဒၵရာ ၅ စင္းအျဖစ္ ခြဲျခားႏုိင္ပါတယ္။

၁။ ပစိဖိတ္သမုဒၵရာဟာ အေမရိကတိုက္ ၂ တိုက္၊ အာရွနဲ႔ ၾသစေၾတးလ်တိုက္တို႔အၾကား တည္ရွိၿပီး ခပ္ဝိုင္းဝိုင္းပံုသ႑ာန္ရွိပါတယ္။ စတုရန္းမိုင္ေပါင္း ၆၈၆ သိန္းေက်ာ္ရွိၿပီး ေျမာက္ပစိဖိတ္သမုဒၵရာနဲ႔ ေတာင္ပစိဖိတ္သမုဒၵရာအျဖစ္ ခြဲျခားႏုိင္တယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္။

၂။ အတၱလႏၱိတ္သမုဒၵရာဟာ အေမရိကတိုက္ ၂ တုိက္၊ ဥေရာပတိုက္နဲ႔ အာဖရိကတိုက္တို႔အၾကားတည္ရွိၿပီး S ပံုသ႑ာန္ ခပ္ေကာက္ေကာက္ပံုစံတည္ရွိပါတယ္။ စတုရန္းမိုင္ေပါင္း ၄၁၃ သိန္းေက်ာ္ရွိပါတယ္။ ေတာင္အတၱလႏၱိတ္နဲ႔ ေျမာက္အတၱလႏၱိတ္ သမုဒၵရာအျဖစ္ ခြဲျခားႏုိင္ပါတယ္။

၃။ အိႏိၵယသမုဒၵရာဟာ အာရွတိုက္၊ ၾသစေၾတးလ်တိုက္၊ အာဖရိကတိုက္တို႔အၾကား ခပ္ဝိုင္းဝိုင္းပံုသ႑ာန္ရွိပါတယ္။ စတုရန္းမုိင္ေပါင္း ၂၈၃ သိန္းေက်ာ္ရွိပါတယ္။

၄။ အႏၱာတိတ္သမုဒၵရာဟာ အႏၱာတိကတိုက္ကို ဝန္းရံတည္ရွိတဲ့ သမုဒၵရာျဖစ္ၿပီး စတုရန္းမိုင္ေပါင္း ၇၅ သိန္းခန္႔က်ယ္ဝန္းတယ္လို႔ သိရပါတယ္။

၅။ အာတိတ္သမုဒၵရာကေတာ့ ေျမာက္ဝင္႐ိုးစြန္းတစ္ဝိုက္မွာ တည္ရွိၿပီး ကမၻာလံုးရဲ႕ထိပ္မွာရွိေနတဲ့ သမုဒၵရာလို႔ ယူဆပါတယ္။ စတုရန္းမိုင္ေပါင္း ၅၄ သိန္းေက်ာ္က်ယ္ဝန္းတယ္လို႔လည္း သိရပါတယ္။ ေရျပင္ကေတာ့ အၿမဲေရခဲေနပါတယ္။